In de zomer van 2022 presenteerde het Rijk haar startnotitie voor het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) met daarin de doelen voor natuurherstel (met als onderliggende opgave de reductie van stikstof), water en klimaat. Dit moet per provincie leiden tot een gebiedsprogramma voor een toekomstbestendig landelijk gebied, om toe te werken naar een integrale oplossing om uit de stikstofimpasse te komen en de agrarische sector perspectief te bieden. Het Rijk had de provincies gevraagd op 1 juli 2023 een gebiedsprogramma aan te leveren, een zogeheten 1.0 versie, met daarin zo concreet mogelijk maatregelen. Dit was een wettelijke verplichting op grond van de wet stikstofreductie en natuurverbetering. Vervolgens moest dit leiden tot een uitgewerkt gebiedsprogramma in 2024.
September 2022 zijn we gestart met een inventarisatie van de opgaven en mogelijke oplossingsrichtingen en gesprekken met verschillende gebiedspartijen, waaronder gemeenten, waterschappen, belangenorganisaties en ketenpartners. Dit heeft geleid tot een Groningse startnotitie voor de transitie van het landelijk gebied, die Provinciale Staten op 22 februari 2023 hebben vastgesteld. Daarmee erkende onze provincie de opgaven voor het landelijk gebied. In onze startnotitie is de ambitie opgenomen het landelijk gebied toekomstbestendig te maken, met als belangrijk uitgangspunt dat de brede gebiedsprocessen, waarin er samen met de gebieden wordt toegewerkt naar een gebiedsplan, voor ons leidend zijn. De startnotitie is voor ons een basis om met de gebieden in gesprek te gaan. Ook is in de startnotitie aangegeven dat wij op 1 juli 2023 een stand-van-zaken aanleveren bij het Rijk. Op 5 juli 2023 hebben we het stand-van-zaken document (
PDF-bestand, 8 MB) daadwerkelijk aangeleverd.
In het voorjaar van 2023 zijn wij gestart met het brede gebiedsproces. Om dit proces behapbaar te houden is onze provincie opgedeeld in zeven deelgebieden, op basis van de landschappelijke identiteit. Van 1 tot en met 15 juni 2023 is er in ieder van de zeven deelgebied een inloopbijeenkomst georganiseerd. De bijeenkomsten waren bedoeld voor wie zich wilde informeren over wat er in zijn of haar omgeving speelt en wie mee wil denken. De basis voor de bijeenkomsten was de startnotitie Toekomst Landelijk Gebied die Provinciale Staten op 22 februari 2023 hadden vastgesteld.
Als provincie hebben we ondertussen met ingenieursbureau Sweco gewerkt aan een nadere concretisering van de startnotitie. Hier is ook een aantal gebiedspartijen en externe adviseurs bij betrokken. Per deelgebied zijn de opgaven en mogelijke oplossingsrichtingen scherper in beeld gebracht, ook via kaartmateriaal, zonder dat er al keuzes zijn gemaakt. Hierbij is voldoende ruimte gelaten voor de uiteindelijke input vanuit de gebiedsprocessen. Deze nadere concretisering hielp om het gesprek in de deelgebieden beter te voeren. Daarnaast hebben we heel globaal een begroting opgesteld, om ook het gesprek aan te kunnen gaan met het Rijk over de verdeling van de middelen.
Op 5 juli 2023 hebben we een stand-van-zaken ( PDF-bestand, 8 MB) aangeleverd bij het Rijk. Daarin is een nadere uitwerking van de opgaven opgenomen en is er weergegeven wat er tot nu toe is opgehaald in de gebieden. Provinciale Staten hebben ingestemd met het document.
Met de presentatie van het hoofdlijnenakkoord van het kabinet Schoof in juli 2024 is duidelijk geworden dat de eerder genoemde 24,6 miljard euro voor het Transitiefonds niet meer beschikbaar is. Maar er zijn nog wel middelen voor het landelijk gebied: een landelijke investering van 5 miljard euro per jaar voor de agrarische sector en in totaal 500 miljoen per jaar voor uitbreiding van Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer. Ook staan de opgaven voor natuur, water en klimaat overeind.
De provincie Groningen heeft het gebiedsplan afgerond; een plan voor een mooie, gezonde toekomst van het landelijk gebied van Groningen. Op 5 februari 2025 namen de Provinciale Staten daar een besluit over. Dat is een opmaat naar het starten van gebieds-/herinrichtingsprojecten met meer gedetailleerde planvorming en uitvoering. Deze uitvoering is mede afhankelijk van de beschikbare financiële middelen.
Datum | Activiteit |
| 5 februari 2025 | Gebiedsplan ter besluitvorming in Provinciale Staten |
| 15 januari 2025 | Gebiedsplan ter bespreking in de Statencommissie |
| 5 november 2024 | Gedeputeerde Staten besluiten over het gebiedsplan voor Groningen |
| 20 september 2024 | Gebiedsplan voorleggen aan provinciale adviestafels |
| 3 t/m 16 september | Inloopbijeenkomsten, over het deelgebiedsplan |
| Augustus 2023 - juni 2024 | Per deelgebied met gebiedspartijen toewerken naar deelgebiedsplan |
| Juni 2023 | Besluitvorming over stand-van-zaken gebiedsplan door Provinciale Staten |
| Juni 2023 | Eerste inloopbijeenkomsten in de deelgebieden - proces tot nu toe en vervolg + kennismaking opgaven deelgebieden |
| Mei - juni 2023 | Gebiedsregisseurs en verkenners geven gebiedsproces vorm voor hun deelgebied |
| April 2023 | Gebiedsregisseurs en verkenners starten met verkennende gesprekken |
Het gebiedsplan waar we het komend jaar aan werken, is een integraal plan op provinciale schaal, waarbij onderscheid wordt gemaakt naar deelgebieden (vooral omdat de opgaven per deelgebied verschillen). Primair richt het gebiedsplan zich op de transitie van het landelijk gebied met de doelstellingen van het Nationaal Programma Landelijk Gebied voor natuurherstel/stikstof, water en klimaat. Tegelijkertijd is het perspectief voor de landbouw een belangrijk onderdeel en worden waar mogelijk slimme combinaties gezocht met andere beleidsthema's zoals recreatie en toerisme, landschap, wonen, industrie, energie en leefbaarheid.
Er wordt gebiedsgericht (dus per deelgebied) integraal naar oplossingen gezocht voor zowel natuurherstel/stikstof, water en klimaat als eventueel andere beleidsthema's. Daarbij wordt naar verschillende sectoren gekeken. We willen toewerken naar een perspectief voor het landelijk gebied.
Doel van het Nationaal Programma Landelijk Gebied is een gezonde leefomgeving als basis voor het toekomstbestendig ontwikkelen van het landelijk gebied. Het gaat om een gezonde bodem, schoon (drink)water, en een gezonde lucht, kortom, een gezonde natuur als basis voor ons bestaan. Hiervoor is natuurherstel nodig. Dit is een voorwaarde voor economische ontwikkeling. Een voorwaarde om uit de juridische impasse te komen, zodat de vergunningverlening weer op gang kan komen. En ook voor het behoud van een landbouwsector die hieraan bijdraagt en die past binnen de grenzen en de brede welvaart en een toekomstbestendig Groninger platteland.
De doelen voor onder andere emissiereductie van stikstof, gunstige staat van instandhouding van beschermde soorten en habitattypen, broeikasgassen en waterkwaliteit.
De Europese wetgeving is leidend. Het gaat hier om de Vogel- en Habitatrichtlijn, de Kaderrichtlijn Water en (onder meer) de Europese Klimaatwet voor broeikasgassen.
Daarnaast gelden het bodem- en watersysteem als ordenende principes bij ruimtelijke planvorming.
Het komend jaar hebben de gemeenten en ook de waterschappen de rol om vanuit hun eigen kennis van het gebied en vanuit hun eigen vakgebied mee te denken in de gebiedsprocessen. Hoe aan deze rol precies invulling wordt gegeven, daarover gaan provincie, gemeenten en waterschappen de komende periode nog in gesprek.
De provincie spreekt met verschillende betrokken partijen die actief zijn in het landelijk gebied. Dit zijn belangenorganisaties uit de agrarische en de natuursector, met deskundigen op het gebied van natuurherstel, landbouw, water en klimaat en met medeoverheden, zoals de waterschappen, de gemeenten en het Rijk. Dit gebeurt via bestaande overleggen, zoals het Provinciaal Netwerk Landelijk Gebied, waar gemeenten, waterschappen, boerenorganisaties en (natuur)terrein beherende organisaties vertegenwoordigd zijn. Daarnaast sluit de provincie aan bij bestaande overleggen, zoals het portefeuillehouders-overleg van de Vereniging Groninger Gemeenten. Ook organiseert de provincie bijeenkomsten, bijvoorbeeld met experts op het gebied van landbouw en natuur en met waterschappen en gemeenten.
Ja, de provincie vindt het belangrijk dat iedereen die dat wil kan meedenken in het gebiedsplan. Het is de bedoeling dat er in mei / juni in ieder deelgebied een inloopbijeenkomst wordt georganiseerd, waar ook de inwoners voor worden uitgenodigd. Daarnaast zullen er in de loop van dit jaar meer bijeenkomsten zijn en andere mogelijkheden om mee te denken. In de eerste plaats is een vertegenwoordiging betrokken van verschillende sectoren en vervolgens grondeigenaren en gebruikers en belangenvertegenwoordigers landelijk gebied.
In de Groningse aanpak onderscheiden we zeven deelgebieden. Per deelgebied wordt er gewerkt aan een eigen plan, het deelgebiedsplan. De zeven plannen vormen de basis voor het gebiedsplan. Op deze pagina is meer over de planning tot eind 2024 te lezen.
U kunt contact opnemen via het algemene nummer van de provincie Groningen: 050 - 316 49 11. U wordt dan doorverbonden met een medewerker die u te woord kan staan. Mailen kan ook, via TLG@provinciegroningen.nl en naar de mailadressen voor de verschillende gebieden.