Op steeds meer plekken in Nederland komen plant- en diersoorten voor die hier van nature niet thuishoren. Deze soorten worden invasieve exoten genoemd. Deze soorten hebben Nederland niet door eigen kracht bereikt, maar zijn door menselijk handelen bewust of onbewust hier terecht gekomen. Dit kan gebeuren door het weggooien van (water- of tuin) planten in de natuur, ontsnapping uit gevangenschap, het meeliften op voertuigen of via handel. Ook in onze provincie komen invasieve soorten voor, zoals de grote waternavel of de Japanse duizendknoop.
Exoten kunnen zich snel verspreiden in onze natuur en een bedreiging vormen voor de inheemse natuur. Er wordt gesproken van een 'invasieve exoot' als de introductie of verspreiding van een uitheemse soort een bedreiging is of nadelige gevolgen heeft voor onze biodiversiteit. Ook kunnen invasieve exoten gezondheidsklachten veroorzaken of economische schade toebrengen aan de infrastructuur.
U kunt helpen met het bestrijden van invasieve exoten. Bijvoorbeeld door te voorkomen dat exoten in de natuur terecht komen. Zorg er bijvoorbeeld voor dat u groenafval altijd zorgvuldig afvoert. Let er bij het kopen van planten op dat u geen invasieve plant koopt. Op de website Tuin er niet in staat welke planten u beter niet in uw tuin kunt zetten.
Komt u een invasieve exoot tegen? Geef uw waarneming dan door, het maakt per soort uit bij wie u dit kunt melden. U vindt meer informatie hierover bij melding maken. Doet u een melding, geef de locatie aan en voeg een foto of video toe. Geef uw waarneming ook door aan de eigenaar van het terrein, als die bekend is.
Via de NVWA-website vindt u meer informatie over de invasieve exoten.
De provincie Groningen heeft in mei 2025 het Plan van Aanpak Exoten in Toom (
PDF-bestand, 2 MB) vastgesteld. Dit plan beschrijft hoe we samen met gemeenten, waterschappen en terreinbeheerders invasieve exoten willen voorkomen, beheersen en bestrijden. De aanpak richt zich op vijf sporen: bewustwording, bestrijding, samenwerking, kennisdeling en monitoring. We geven prioriteit aan soorten die de biodiversiteit bedreigen, zoals de Japanse duizendknoop en rivierkreeften.
'Wat sleep jij mee?’ is een campagne die zich richt op het bewustmaken van het risico van onbedoeld meenemen van planten of dieren naar de Waddeneilanden. Op weg naar de eilanden nemen we vaak van alles mee, maar wist je dat dit ook invasieve exoten kunnen zijn die daar niet thuishoren? Deze ongewenste soorten verdringen de kwetsbare en unieke flora en fauna van de Wadden, wat ernstige gevolgen heeft voor de bijzondere natuur.