Het Zuidlaardermeergebied is een ondiep meer met daaromheen moerrassen, graslanden en veenweiden. Het ligt op de grens van Groningen en Drenthe op de rand van de Hondsrug. Het gebied is van grote waarde voor vogels. In de moerassen en op de graslanden broeden moeras- en weidevogels. Ook is het Zuidlaardermeergebied belangrijk als foerageer-, overwinterings- en rustgebied voor allerlei trekvogels.
In 2003 is het gebied aangewezen als Natura-200 gebied op basis van de Europese Vogelrichtlijn. Voor acht soorten vogels zijn er instandhoudingsdoelen opgesteld:
Het Zuidlaardermeergebied ligt in de gemeenten Groningen, Midden-Groningen en Tynaarlo, en beslaat delen van zowel Groningen als Drenthe. Het gebied bestaat uit het Zuidlaardermeer, de omliggende oeverlanden, polders ten noorden van het meer en delen van het Foxholstermeer en Drentsche Diep. Aan de westkant grenst het Zuidlaardermeergebied aan de Hondsrug.
Het meer is 8.000 tot 5.000 jaar geleden ontstaan door een samenspel van veengroei en getijdenstromen.
Later is het gebied steeds meer aangepast door mensen. Waarschijnlijk zijn al voor het jaar 1000 de eerste bochtafsnijdingen van de Hunze en bedijkingen in het gebied uitgevoerd. In de eeuwen daarna werd het veen deels afgegraven en werd het gebied intensief gebruikt voor landbouw. Tot in de 19e eeuw stond het Hunzedal via het Reitdiep in verbinding met de zee. Daardoor was er zelfs op het Zuidlaardermeer nog sprake van eb en vloed. Die verbinding werd in de 19e eeuw afgesloten.
In het begin van de 20e eeuw werd het gebied nog gebruikt als langbouwgrond, met veel bemesting. De laatste decennia is dat veranderd. In grote delen van het gebied is het landbouwgebruik afgebouwd en omgezet in natte natuur. Bijvoorbeeld in de Kropswolderbuitenpolder, de Westerbroekstermadepolder en delen van de Onnerpolder. Daardoor is het aantal planten- en diersoorten sterk toegenomen. Sinds 2005 is Stichting Het Groninger Landschap eigenaar van het grootste deel van het gebied en is het ingericht als een natuurgebied.
Voor Natura 200-gebieden is een beheerplan verplicht. Daarin staat wat we doen om de natuur te beschermen. In 2017 is het eerste beheerplan voor het Zuidlaardermeergebied vastgesteld. Dat is in samenwerking gebeurd met de provincie Drenthe en andere overheden en betrokkenen in het gebied.
In het beheerplan zijn twee belangrijke kernopgaven opgenomen:
Deze kernopgaven zorgen ervoor dat de vogels een goede leefomgeving hebben. Zo kunnen de instandhoudingsdoelen behaald worden. In de afgelopen jaren zijn er werkzaamheden uitgevoerd voor de kernopgaven. Zo zijn oeverlanden en rietzones ingericht bij Leijnwijk en Wolfsbarge.
In 2021 is het beheerplan verlengd met maximaal zes jaar. In 2022 is het beheerplan geëvalueerd. Op dit moment werken we aan een nieuw plan.
Het actuele beheerplan en de evaluatie vind je hieronder.